Dứa mật (Ananas comosus), hay còn gọi là dứa không gai, dứa Queen, là một loại trái cây nhiệt đới được ưa chuộng, trồng phổ biến ở nhiều vùng trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Với hương vị ngọt ngào, thơm ngon và giá trị dinh dưỡng cao, dứa mật là lựa chọn lý tưởng cho nhà vườn. Bài viết này cung cấp thông tin chi tiết về **đặc điểm dứa mật**, **cách trồng dứa mật** và **cách chăm sóc dứa mật** để đạt năng suất cao.
1. Đặc điểm của dứa mật (Ananas comosus)
Dứa mật thuộc họ Bromeliaceae, là cây thân thảo sống lâu năm. Dưới đây là các đặc điểm nổi bật của cây:
- Hình thái: Cây dứa mật cao 0,75-1,5 mét. Lá dài, nhọn, màu xanh lục, không gai hoặc ít gai. Quả có hình trụ hoặc hình trứng, mắt dứa phẳng, thịt quả màu vàng tươi, vị ngọt đậm.
- Quả và giá trị dinh dưỡng: Quả dứa mật giàu vitamin C, mangan, chất xơ và enzyme bromelain, có lợi cho tiêu hóa và sức khỏe.
- Môi trường sống: Dứa mật ưa khí hậu nhiệt đới ẩm, nhiệt độ 20-30°C, đất tơi xốp, thoát nước tốt. Cây chịu hạn khá tốt nhưng không chịu được úng ngập.
- Phân loại: Có nhiều giống dứa mật khác nhau như dứa MD2, dứa Cayen, dứa Queen Victoria, khác nhau về hình dạng, kích thước và hương vị.
2. Hướng dẫn cách trồng dứa mật hiệu quả
Để trồng dứa mật đạt năng suất cao, cần thực hiện các bước sau:
2.1. Chuẩn bị đất
- Chọn đất: Đất thịt nhẹ, đất pha cát hoặc đất phù sa, độ pH 5,0-6,0 là lý tưởng. Đất cần tơi xốp, thoát nước tốt để tránh thối rễ.
- Làm đất: Cày bừa kỹ, nhặt sạch cỏ dại và tàn dư thực vật. Lên luống cao 20-30 cm, rộng 1-1,2 mét để dễ chăm sóc và thoát nước.
- Bón lót: Sử dụng phân hữu cơ hoai mục (10-15 tấn/ha) kết hợp phân lân (50-70 kg/ha) để cung cấp dinh dưỡng ban đầu.
2.2. Chọn giống và trồng
- Chọn giống: Chọn chồi ngọn (từ quả), chồi cuống (từ thân), hoặc chồi nách (từ gốc) khỏe mạnh, không sâu bệnh, dài 20-30 cm.
- Thời điểm trồng: Trồng vào đầu mùa mưa (tháng 4-6) hoặc cuối mùa mưa (tháng 9-10) để cây phát triển tốt. Ở vùng có tưới, có thể trồng quanh năm.
- Kỹ thuật trồng: Đặt chồi giống sâu 5-7 cm, cách nhau 30-40 cm (trong hàng) và 60-80 cm (giữa các hàng), mật độ 30.000-40.000 cây/ha. Lấp đất nhẹ và tưới ẩm.
3. Cách chăm sóc dứa mật
Chăm sóc dứa mật đúng cách giúp cây phát triển khỏe mạnh và cho quả to, chất lượng cao.
3.1. Tưới nước
- Giai đoạn đầu: Tưới đều, giữ ẩm đất nhưng không để úng. Tưới 2-3 ngày/lần nếu trời khô.
- Giai đoạn phát triển: Giảm tưới khi cây đã lớn, chỉ tưới khi đất khô. Tránh tưới quá nhiều gây thối rễ.
- Giai đoạn ra hoa, đậu quả: Duy trì độ ẩm ổn định, tưới nhẹ 5-7 ngày/lần.
3.2. Bón phân
- Phân bón thúc: Bón phân đạm (20-30 kg/ha), lân (10-20 kg/ha) và kali (30-50 kg/ha) ở giai đoạn 2-3 tháng sau trồng, 5-6 tháng sau trồng và khi cây ra hoa.
- Phân bón lá: Sử dụng phân vi lượng chứa kẽm, bo khi cây có dấu hiệu thiếu dinh dưỡng (lá vàng, cây chậm lớn).
- Lưu ý: Cân đối tỷ lệ N-P-K để cây phát triển cân đối, cho quả to và ngọt.
3.3. Phòng trừ sâu bệnh
- Sâu hại: Rệp sáp, sâu đục quả. Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học hoặc phun dầu khoáng để kiểm soát.
- Bệnh hại: Bệnh thối nõn, bệnh thối rễ. Xử lý đất trước khi trồng và phun thuốc phòng trừ định kỳ.
- Cỏ dại: Làm cỏ bằng tay hoặc dùng thuốc diệt cỏ chọn lọc trong 30 ngày đầu.
3.4. Thu hoạch
- Thu hoạch sau 12-18 tháng, khi quả chín vàng đều và mắt dứa nở căng. Dùng dao cắt cuống quả, để lại một đoạn ngắn.
- Bảo quản quả ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp để giữ chất lượng.
4. Lưu ý để trồng dứa mật năng suất cao
- Luân canh: Trồng xen kẽ với cây họ đậu hoặc rau màu để cải thiện đất và giảm sâu bệnh.
- Chọn giống chất lượng: Ưu tiên giống dứa mật đã được kiểm chứng về năng suất và chất lượng quả.
- Tỉa chồi: Tỉa bớt chồi nách để tập trung dinh dưỡng cho quả.