Lê ki ma (Pouteria lucuma), còn được gọi là trứng gà, là một loại cây ăn quả quen thuộc ở Việt Nam. Với hương vị đặc trưng và giá trị dinh dưỡng cao, lê ki ma được nhiều người yêu thích. Bài viết này cung cấp thông tin chi tiết về đặc điểm quả lê ki ma, cách trồng lê ki ma và cách chăm sóc lê ki ma để cây cho quả ngon và năng suất.
1. Đặc điểm của quả lê ki ma (Pouteria lucuma)
Lê ki ma thuộc họ Sapotaceae, là cây thân gỗ, cao từ 8-15 mét. Dưới đây là các đặc điểm nổi bật của cây và quả:
- Hình thái: Thân cây thẳng, vỏ màu xám nâu. Lá xanh đậm, hình bầu dục hoặc hình trứng. Hoa nhỏ, màu trắng, mọc thành chùm ở nách lá.
- Quả và giá trị dinh dưỡng: Quả hình trứng hoặc hình cầu, khi chín có màu vàng cam. Thịt quả mềm, dẻo, có vị ngọt bùi đặc trưng. Giàu vitamin A, B, C, chất xơ và khoáng chất.
- Môi trường sống: Lê ki ma ưa khí hậu nhiệt đới và á nhiệt đới, nhiệt độ 20-30°C, đất tơi xốp, thoát nước tốt. Cây chịu được hạn nhưng cần đủ ẩm để phát triển tốt.
- Phân loại: Có nhiều giống lê ki ma khác nhau về kích thước, hình dạng và độ ngọt của quả, nhưng phổ biến nhất là giống quả to, ruột vàng cam.
2. Hướng dẫn cách trồng lê ki ma hiệu quả
Để trồng lê ki ma đạt năng suất cao và chất lượng tốt, cần thực hiện các bước sau:
2.1. Chuẩn bị đất
- Chọn đất: Đất thịt pha cát, đất phù sa ven sông, có độ pH 6-7 là lý tưởng. Đất cần tơi xốp, thoát nước tốt.
- Làm đất: Đào hố trồng có kích thước 60x60x60 cm. Bón lót phân hữu cơ hoai mục (10-15 kg/hố) kết hợp với phân lân (0,5 kg/hố) và vôi bột (0,3 kg/hố).
- Ủ đất: Trộn đều phân bón với đất mặt, lấp xuống hố và ủ trong khoảng 15-20 ngày trước khi trồng.
2.2. Chọn giống và trồng
- Chọn giống: Chọn cây giống khỏe mạnh, không sâu bệnh, có chiều cao từ 50-70 cm, được ghép hoặc chiết từ cây mẹ cho năng suất cao và chất lượng tốt.
- Thời điểm trồng: Trồng vào đầu mùa mưa (tháng 5-7) hoặc cuối mùa mưa (tháng 9-11) để cây có đủ độ ẩm.
- Kỹ thuật trồng: Đặt cây giống vào hố, lấp đất ngang cổ rễ, nén chặt đất xung quanh gốc. Tưới nước ngay sau khi trồng. Cắm cọc để cố định cây con.
2.3. Tạo tán
- Sau khi cây bén rễ, tiến hành cắt tỉa để tạo tán cân đối. Loại bỏ các cành yếu, cành mọc chằng chịt, cành bị sâu bệnh.
3. Cách chăm sóc lê ki ma
Chăm sóc lê ki ma đúng cách giúp cây phát triển khỏe mạnh, ra hoa đậu quả nhiều và cho quả ngon.
3.1. Tưới nước
- Giai đoạn đầu: Tưới đều đặn 2-3 ngày/lần để giữ ẩm cho đất.
- Giai đoạn phát triển: Tăng lượng nước tưới vào mùa khô, giảm tưới vào mùa mưa.
- Lưu ý: Không tưới quá nhiều nước gây úng rễ.
3.2. Bón phân
- Năm đầu: Bón phân NPK (16-16-8) với liều lượng 100-200g/cây, chia làm 3-4 lần bón trong năm.
- Các năm sau: Tăng dần lượng phân bón theo độ tuổi của cây. Bón phân hữu cơ và phân NPK theo tỷ lệ cân đối. Bón thúc trước khi ra hoa và sau khi đậu quả.
- Phân bón lá: Sử dụng phân bón lá vi lượng để bổ sung dinh dưỡng cho cây.
3.3. Phòng trừ sâu bệnh
- Sâu hại: Rệp sáp, sâu đục thân, sâu ăn lá. Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật theo hướng dẫn.
- Bệnh hại: Bệnh thán thư, bệnh nấm hồng. Phun thuốc phòng trừ định kỳ.
- Lưu ý: Vệ sinh vườn thường xuyên, cắt tỉa cành khô, cành bị bệnh để hạn chế sự phát triển của sâu bệnh.
3.4. Thu hoạch
- Quả lê ki ma chín sau khoảng 6-8 tháng kể từ khi ra hoa. Thu hoạch khi quả chuyển sang màu vàng cam, cuống quả hơi mềm.
- Thu hoạch nhẹ nhàng để tránh làm trầy xước quả. Bảo quản quả ở nơi thoáng mát.
4. Lưu ý để trồng lê ki ma năng suất cao
- Cắt tỉa thường xuyên: Cắt tỉa cành định kỳ để tạo tán thông thoáng, giúp cây nhận đủ ánh sáng.
- Bón phân cân đối: Bón phân NPK và phân hữu cơ theo tỷ lệ hợp lý để đảm bảo cây có đủ dinh dưỡng.
- Kiểm soát sâu bệnh: Theo dõi và phòng trừ sâu bệnh kịp thời để bảo vệ cây khỏi các tác nhân gây hại.
Kết luận
Lê ki ma (Pouteria lucuma) là cây trồng mang lại giá trị kinh tế cao. Bằng cách nắm rõ đặc điểm quả lê ki ma, áp dụng đúng cách trồng lê ki ma và chăm sóc lê ki ma, bạn có thể thu được những vụ mùa bội thu với những trái lê ki ma thơm ngon và bổ dưỡng. Chúc bạn thành công!
Từ khóa chính: quả lê ki ma, cách trồng lê ki ma, chăm sóc lê ki ma, kỹ thuật trồng lê ki ma.