Khế (Averrhoa carambola), hay còn gọi là khế ta, là một loại cây ăn quả phổ biến ở Việt Nam và các nước nhiệt đới khác. Cây khế được ưa chuộng vì dễ trồng, cho quả quanh năm và có nhiều công dụng. Bài viết này cung cấp thông tin chi tiết về đặc điểm cây khế, cách trồng cây khế và cách chăm sóc cây khế để đạt năng suất cao.
1. Đặc điểm của cây khế (Averrhoa carambola)
Khế thuộc họ Oxalidaceae, là cây thân gỗ nhỏ, thường xanh. Dưới đây là các đặc điểm nổi bật của cây:
- Hình thái: Cây khế cao 5-12 mét, thân nhẵn, vỏ màu xám trắng. Lá kép lông chim, màu xanh lục. Hoa nhỏ, màu hồng hoặc tím nhạt, mọc thành chùm ở nách lá. Quả hình bầu dục, có 5 cạnh dọc, khi chín màu vàng cam.
- Quả và giá trị dinh dưỡng: Quả khế chứa nhiều vitamin C, vitamin A, kali và chất xơ. Vị chua ngọt của khế giúp giải khát và kích thích tiêu hóa.
- Môi trường sống: Khế ưa khí hậu nhiệt đới và á nhiệt đới, nhiệt độ 20-35°C, đất tơi xốp, thoát nước tốt. Cây chịu hạn khá nhưng cần tưới đủ nước trong giai đoạn ra hoa và đậu quả.
- Phân loại: Có hai loại khế phổ biến là khế ngọt và khế chua. Khế ngọt có quả lớn, vị ngọt thanh, còn khế chua có quả nhỏ hơn, vị chua gắt.
2. Hướng dẫn cách trồng cây khế hiệu quả
Để trồng cây khế đạt năng suất cao, cần thực hiện các bước sau:
2.1. Chuẩn bị đất
- Chọn đất: Đất thịt pha cát, đất phù sa hoặc đất đỏ bazan, độ pH 5,5-6,5 là lý tưởng. Đất cần tơi xốp, thoát nước tốt để tránh úng rễ.
- Làm đất: Đào hố trồng rộng 60-80 cm, sâu 60-80 cm. Bón lót phân chuồng hoai mục (10-20 kg/hố) kết hợp với phân lân (0,5-1 kg/hố).
- Trộn đất: Trộn đều đất mặt với phân chuồng và phân lân, lấp đầy hố trước khi trồng cây.
2.2. Chọn giống và trồng
- Chọn giống: Chọn cây giống khỏe mạnh, không sâu bệnh, chiều cao 50-70 cm. Nên chọn cây ghép hoặc chiết từ cây mẹ cho quả ngon và năng suất cao.
- Thời điểm trồng: Trồng vào đầu mùa mưa (tháng 5-7) hoặc cuối mùa mưa (tháng 9-11) để cây phát triển tốt.
- Kỹ thuật trồng: Đặt cây giống vào giữa hố, lấp đất nhẹ nhàng và tưới đẫm nước. Cắm cọc để cố định cây con.
3. Cách chăm sóc cây khế
Chăm sóc cây khế đúng cách giúp cây phát triển khỏe mạnh, ra hoa đậu quả nhiều và cho quả ngon.
3.1. Tưới nước
- Giai đoạn đầu: Tưới đều đặn 2-3 ngày/lần để giữ ẩm đất.
- Giai đoạn phát triển: Tưới nước khi đất khô, đặc biệt trong mùa khô.
- Giai đoạn ra hoa, đậu quả: Tưới đủ nước để cây phát triển quả tốt, tránh rụng quả non.
3.2. Bón phân
- Giai đoạn kiến thiết cơ bản (1-3 năm đầu): Bón phân NPK (15-15-15) mỗi 2-3 tháng, lượng bón tăng dần theo tuổi cây.
- Giai đoạn kinh doanh (từ năm thứ 4): Bón phân NPK (16-16-8) sau khi thu hoạch quả, kết hợp với phân hữu cơ (phân chuồng, phân xanh).
- Phân bón lá: Sử dụng phân bón lá vi lượng để cung cấp dinh dưỡng cần thiết cho cây trong giai đoạn ra hoa và đậu quả.
3.3. Phòng trừ sâu bệnh
- Sâu hại: Rệp sáp, sâu đục thân, sâu ăn lá. Sử dụng thuốc trừ sâu sinh học hoặc hóa học theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
- Bệnh hại: Bệnh thán thư, bệnh đốm lá. Phun thuốc phòng bệnh định kỳ và tỉa cành tạo thông thoáng.
- Quản lý cỏ dại: Làm cỏ thường xuyên để tránh cạnh tranh dinh dưỡng với cây.
3.4. Tỉa cành, tạo tán
- Tỉa bỏ cành khô, cành sâu bệnh, cành vượt để tạo thông thoáng cho cây.
- Tạo tán cân đối để cây nhận đủ ánh sáng và tăng năng suất.
3.5. Thu hoạch
- Thu hoạch khi quả chín vàng, vỏ căng bóng.
- Thu hái nhẹ nhàng để tránh làm dập quả.
4. Lưu ý để trồng khế năng suất cao
- Chọn vị trí trồng: Trồng ở nơi có nhiều ánh sáng mặt trời, đất thoát nước tốt.
- Bón phân cân đối: Cung cấp đủ dinh dưỡng cho cây theo từng giai đoạn phát triển.
- Phòng trừ sâu bệnh kịp thời: Kiểm tra cây thường xuyên để phát hiện và xử lý sâu bệnh sớm.
Kết luận
Khế (Averrhoa carambola) là cây ăn quả dễ trồng, mang lại giá trị kinh tế cao. Bằng cách nắm rõ đặc điểm cây khế, áp dụng đúng cách trồng cây khế và chăm sóc cây khế, bạn có thể đạt vụ mùa bội thu. Hy vọng bài viết này cung cấp đầy đủ thông tin để bạn trồng khế thành công!
Từ khóa chính: khế Averrhoa carambola, cách trồng cây khế, chăm sóc cây khế, kỹ thuật trồng cây khế.