Lòng mức (Artocarpus heterophyllus), hay còn gọi là mít tố nữ, mít mật, là loại cây ăn quả nhiệt đới phổ biến ở Việt Nam. Quả lòng mức có hương vị ngọt ngào đặc trưng, được ưa chuộng. Bài viết này cung cấp thông tin chi tiết về đặc điểm lòng mức, cách trồng lòng mức và cách chăm sóc lòng mức để đạt năng suất cao.
1. Đặc điểm của cây lòng mức (Artocarpus heterophyllus)
Lòng mức thuộc họ Dâu tằm (Moraceae), là cây thân gỗ lớn, sống lâu năm. Dưới đây là các đặc điểm nổi bật của cây:
- Hình thái: Cây cao 8-20 mét, thân thẳng, vỏ màu xám nâu. Lá đơn, mọc so le, phiến lá hình bầu dục hoặc thuôn dài, màu xanh đậm. Hoa đơn tính, mọc thành cụm trên thân hoặc cành già.
- Quả và giá trị dinh dưỡng: Quả lòng mức hình bầu dục hoặc tròn, vỏ màu xanh khi còn non, chuyển sang vàng khi chín. Thịt quả màu vàng cam, có mùi thơm đặc trưng, vị ngọt. Quả giàu vitamin C, vitamin B, kali và chất xơ.
- Môi trường sống: Lòng mức ưa khí hậu nhiệt đới ẩm, nhiệt độ 20-35°C, ánh sáng đầy đủ. Cây thích hợp với nhiều loại đất, nhưng tốt nhất là đất phù sa, đất thịt pha cát, thoát nước tốt.
- Phân loại: Có nhiều giống lòng mức khác nhau, phân biệt dựa trên hình dạng, kích thước, màu sắc và hương vị quả. Một số giống phổ biến như mít tố nữ, mít mật, mít dai.
2. Hướng dẫn cách trồng cây lòng mức hiệu quả
Để trồng cây lòng mức đạt năng suất cao, cần thực hiện các bước sau:
2.1. Chuẩn bị đất
- Chọn đất: Đất thịt pha cát, đất phù sa ven sông, thoát nước tốt là lựa chọn lý tưởng. Tránh đất trũng, ngập úng.
- Làm đất: Đào hố trồng kích thước 60x60x60 cm hoặc 80x80x80 cm tùy kích thước cây giống. Bón lót phân chuồng hoai mục (10-20 kg/hố) trộn với phân lân (0,5 kg/hố).
- Xử lý hố: Rải vôi bột để khử trùng, diệt nấm và sâu bệnh trong đất.
2.2. Chọn giống và trồng
- Chọn giống: Chọn cây giống khỏe mạnh, không sâu bệnh, chiều cao 50-80 cm. Nên chọn cây ghép hoặc chiết cành từ cây mẹ có năng suất cao, chất lượng tốt.
- Thời điểm trồng: Trồng vào đầu mùa mưa (tháng 5-7) hoặc cuối mùa mưa (tháng 9-11). Tránh trồng vào mùa khô nóng.
- Kỹ thuật trồng: Đặt cây giống vào hố đã chuẩn bị, lấp đất nhẹ, nén chặt xung quanh gốc. Tưới nước đủ ẩm sau khi trồng.
2.3. Che chắn
- Trong giai đoạn đầu, cần che chắn cây con bằng lưới hoặc vật liệu che phủ để bảo vệ khỏi ánh nắng trực tiếp và gió mạnh.
3. Cách chăm sóc cây lòng mức
Chăm sóc cây lòng mức đúng cách giúp cây phát triển khỏe mạnh và cho quả to, ngon.
3.1. Tưới nước
- Giai đoạn đầu: Tưới nước thường xuyên, 2-3 ngày/lần, giữ ẩm đất nhưng không để úng nước.
- Giai đoạn phát triển: Giảm lượng nước tưới khi cây đã lớn. Tưới khi đất khô hạn.
- Giai đoạn ra hoa, đậu quả: Cung cấp đủ nước để quả phát triển tốt.
3.2. Bón phân
- Giai đoạn kiến thiết cơ bản (1-3 năm): Bón phân NPK (15-15-15) hoặc DAP theo liều lượng khuyến cáo. Bón thêm phân hữu cơ mỗi năm 1-2 lần.
- Giai đoạn kinh doanh (từ năm thứ 4): Bón phân NPK theo tỷ lệ phù hợp với từng giai đoạn sinh trưởng của cây. Bón thêm phân kali trước khi thu hoạch để tăng chất lượng quả.
- Bón phân vi lượng: Bổ sung các nguyên tố vi lượng như bo, kẽm, mangan để cây phát triển cân đối.
3.3. Phòng trừ sâu bệnh
- Sâu hại: Sâu đục thân, rệp sáp, bọ trĩ. Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc sinh học hoặc thuốc hóa học theo hướng dẫn.
- Bệnh hại: Bệnh thán thư, bệnh nấm hồng. Cắt tỉa cành bị bệnh, phun thuốc phòng trừ nấm.
- Quản lý cỏ dại: Làm cỏ thường xuyên, tránh để cỏ dại cạnh tranh dinh dưỡng với cây trồng.
3.4. Tỉa cành, tạo tán
- Tỉa bỏ các cành khô, cành sâu bệnh, cành vượt để tạo độ thông thoáng cho cây.
- Tạo tán hình nón hoặc hình dù để cây nhận đủ ánh sáng và dễ chăm sóc.
3.5. Thu hoạch
- Thu hoạch sau 4-6 tháng kể từ khi ra hoa. Quả chín có màu vàng, vỏ mềm, có mùi thơm đặc trưng.
- Thu hái nhẹ nhàng, tránh làm trầy xước vỏ quả.
- Bảo quản quả ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp.
4. Lưu ý để trồng cây lòng mức năng suất cao
- Chọn giống tốt: Ưu tiên các giống đã được chứng minh là có năng suất cao, chất lượng tốt, phù hợp với điều kiện khí hậu địa phương.
- Tưới nước và bón phân cân đối: Đảm bảo cây được cung cấp đủ nước và dinh dưỡng trong suốt quá trình sinh trưởng.
- Phòng trừ sâu bệnh kịp thời: Phát hiện và xử lý sâu bệnh sớm để tránh lây lan và gây hại cho cây.
Kết luận
Lòng mức (Artocarpus heterophyllus) là cây ăn quả tiềm năng, mang lại giá trị kinh tế cao. Bằng cách nắm rõ đặc điểm lòng mức, áp dụng đúng cách trồng lòng mức và chăm sóc lòng mức, bạn có thể đạt được vườn cây năng suất cao, chất lượng tốt. Chúc bạn thành công!
Từ khóa chính: lòng mức Artocarpus heterophyllus, cách trồng lòng mức, chăm sóc lòng mức, kỹ thuật trồng lòng mức.