Trái quách (Limonia acidissima), còn gọi là quả gáo, quả chua, là một loại trái cây đặc biệt, mọc phổ biến ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, trong đó có Việt Nam. Với hương vị chua ngọt độc đáo và nhiều công dụng, trái quách ngày càng được ưa chuộng. Bài viết này cung cấp thông tin chi tiết về đặc điểm trái quách, cách trồng cây quách và cách chăm sóc cây quách để đạt năng suất cao.
1. Đặc điểm của trái quách (Limonia acidissima)
Cây quách thuộc họ Cam chanh (Rutaceae), là cây thân gỗ lâu năm, thường xanh. Dưới đây là các đặc điểm nổi bật của cây:
- Hình thái: Cây quách cao 5-10 mét, thân có gai ngắn. Lá kép, màu xanh đậm. Quả hình cầu hoặc bầu dục, vỏ cứng màu xám trắng.
- Quả và giá trị dinh dưỡng: Thịt quả quách có màu nâu, vị chua ngọt đặc trưng. Quả giàu vitamin C, chất xơ và khoáng chất như canxi, sắt.
- Môi trường sống: Cây quách ưa khí hậu nhiệt đới, nhiệt độ 25-35°C, đất thoát nước tốt. Cây chịu hạn rất tốt và có thể sống trên đất nghèo dinh dưỡng.
- Phân loại: Có nhiều giống quách khác nhau, tùy thuộc vào vùng miền và điều kiện sinh thái.
2. Hướng dẫn cách trồng cây quách hiệu quả
Để trồng cây quách đạt năng suất cao, cần thực hiện các bước sau:
2.1. Chuẩn bị đất
- Chọn đất: Cây quách không kén đất, nhưng đất tơi xốp, thoát nước tốt là lý tưởng nhất.
- Làm đất: Đào hố rộng 50x50x50 cm, bón lót phân hữu cơ hoai mục (10-15 kg/hố) kết hợp phân lân (100-200g/hố).
- Bón lót: Sử dụng phân hữu cơ hoai mục để cung cấp dinh dưỡng ban đầu cho cây.
2.2. Chọn giống và trồng
- Chọn giống: Chọn cây giống khỏe mạnh, không sâu bệnh, có chiều cao 50-70 cm. Nên chọn cây ghép để rút ngắn thời gian cho quả.
- Thời điểm trồng: Trồng vào đầu mùa mưa (tháng 5-7) để cây phát triển tốt.
- Kỹ thuật trồng: Đặt cây giống vào hố, lấp đất nhẹ và tưới ẩm. Che chắn cho cây con để tránh nắng gắt.
2.3. Làm hàng rào
- Cây quách con dễ bị động vật phá hoại, cần làm hàng rào bảo vệ bằng tre, gỗ hoặc lưới.
3. Cách chăm sóc cây quách
Chăm sóc cây quách đúng cách giúp cây phát triển khỏe mạnh và cho quả đều, chất lượng cao.
3.1. Tưới nước
- Giai đoạn đầu: Tưới đều, giữ ẩm đất cho cây con. Tưới 2-3 ngày/lần nếu trời khô.
- Giai đoạn phát triển: Cây quách chịu hạn tốt, chỉ cần tưới khi đất quá khô.
- Giai đoạn ra hoa, đậu quả: Cung cấp đủ nước để cây đậu quả tốt.
3.2. Bón phân
- Phân bón thúc: Bón phân NPK (16-16-8) định kỳ 2-3 tháng/lần.
- Phân bón cho quả: Bón thêm phân kali để tăng chất lượng quả.
- Lưu ý: Không bón quá nhiều đạm, cây sẽ phát triển cành lá mà ít ra hoa.
3.3. Phòng trừ sâu bệnh
- Sâu hại: Sâu đục thân, rệp sáp. Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật theo hướng dẫn.
- Bệnh hại: Bệnh thán thư, bệnh gỉ sắt. Phun thuốc phòng trừ định kỳ.
- Cỏ dại: Làm cỏ thường xuyên quanh gốc cây.
3.4. Thu hoạch
- Thu hoạch sau 3-5 năm, khi quả chín chuyển sang màu xanh vàng và có mùi thơm đặc trưng.
- Thu hái nhẹ nhàng để tránh làm dập quả.
- Quả quách có thể bảo quản được lâu ở nhiệt độ phòng.
4. Lưu ý để trồng cây quách năng suất cao
- Tỉa cành, tạo tán: Tỉa bỏ cành khô, cành vượt để cây thông thoáng và tập trung dinh dưỡng cho quả.
- Kiểm tra sâu bệnh: Thường xuyên kiểm tra để phát hiện và xử lý sâu bệnh kịp thời.
- Cải tạo đất: Bón phân hữu cơ định kỳ để cải tạo đất, giúp cây phát triển tốt.