Trái giác (Gnetum gnemon), còn được biết đến với nhiều tên gọi khác như rau bứa, lá bứa, là một loại cây thân gỗ leo được trồng phổ biến ở vùng đồng bằng sông Cửu Long và một số tỉnh miền Nam Việt Nam. Trái giác không chỉ là một loại rau xanh ngon miệng mà còn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe. Bài viết này cung cấp thông tin chi tiết về đặc điểm trái giác, cách trồng trái giác và cách chăm sóc trái giác để đạt năng suất cao.
1. Đặc điểm của trái giác (Gnetum gnemon)
Trái giác thuộc họ Gnetaceae, là cây thân gỗ leo, có thể sống lâu năm. Dưới đây là các đặc điểm nổi bật của cây:
- Hình thái: Thân cây leo, dài từ 5-10 mét, có nhiều cành nhỏ. Lá hình bầu dục, màu xanh đậm, bóng. Quả hình trứng, khi non màu xanh, khi chín chuyển sang màu đỏ hoặc tím.
- Quả và giá trị dinh dưỡng: Quả giác chứa nhiều chất xơ, vitamin C, vitamin B và khoáng chất như canxi, sắt. Hạt giác giàu protein và chất béo.
- Môi trường sống: Trái giác ưa khí hậu nhiệt đới ẩm, nhiệt độ 25-32°C, đất tơi xốp, thoát nước tốt. Cây chịu bóng râm tốt và thích hợp trồng dưới tán cây khác.
- Phân loại: Có nhiều giống trái giác khác nhau, phân biệt chủ yếu dựa vào màu sắc của quả khi chín (đỏ, tím) và kích thước lá.
2. Hướng dẫn cách trồng trái giác hiệu quả
Để trồng trái giác đạt năng suất cao, cần thực hiện các bước sau:
2.1. Chuẩn bị đất
- Chọn đất: Đất thịt nhẹ, đất phù sa hoặc đất cát pha, độ pH 5,5-6,5 là lý tưởng. Đất cần tơi xốp, thoát nước tốt để tránh úng rễ.
- Làm đất: Đào hố trồng có kích thước 40x40x40 cm. Trộn đất trong hố với phân hữu cơ hoai mục và phân lân.
- Bón lót: Sử dụng phân hữu cơ hoai mục (5-10 kg/hố) kết hợp phân lân (50-100 gram/hố) để cung cấp dinh dưỡng ban đầu.
2.2. Chọn giống và trồng
- Chọn giống: Chọn cây giống khỏe mạnh, không sâu bệnh, có chiều cao khoảng 30-50 cm. Có thể trồng bằng cây con hoặc chiết cành.
- Thời điểm trồng: Trồng vào đầu mùa mưa (tháng 5-7) để cây phát triển tốt. Ở vùng có tưới, có thể trồng quanh năm.
- Kỹ thuật trồng: Đặt cây giống vào hố, lấp đất nhẹ và tưới ẩm. Đặt cọc để cố định cây trong giai đoạn đầu.
2.3. Làm giàn
- Trái giác là cây thân leo, cần làm giàn bằng tre, gỗ hoặc lưới để cây leo. Giàn cao 2-3 mét, đảm bảo chắc chắn và thông thoáng.
3. Cách chăm sóc trái giác
Chăm sóc trái giác đúng cách giúp cây phát triển khỏe mạnh và cho quả sai, chất lượng cao.
3.1. Tưới nước
- Giai đoạn đầu: Tưới đều, giữ ẩm đất nhưng không để úng. Tưới 1-2 ngày/lần nếu trời khô.
- Giai đoạn phát triển: Giảm tưới khi cây đã leo giàn, chỉ tưới khi đất khô. Tránh tưới quá nhiều gây thối rễ.
- Giai đoạn ra hoa, đậu quả: Giữ độ ẩm ổn định, tưới nhẹ 2-3 ngày/lần.
3.2. Bón phân
- Phân bón thúc: Bón phân đạm (50-100 gram/cây) và kali (50-100 gram/cây) ở giai đoạn 2-3 tháng sau trồng để kích thích thân lá phát triển.
- Phân bón ra hoa, đậu quả: Bón phân lân (50-100 gram/cây) và kali (50-100 gram/cây) khi cây bắt đầu ra hoa.
- Lưu ý: Không bón quá nhiều đạm để tránh cây chỉ phát triển thân lá mà ít ra hoa, đậu quả.
3.3. Phòng trừ sâu bệnh
- Sâu hại: Sâu ăn lá, rệp sáp. Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học hoặc phun nước vôi trong để kiểm soát.
- Bệnh hại: Bệnh thán thư, bệnh đốm lá. Phun thuốc phòng trừ định kỳ và đảm bảo vườn thông thoáng.
- Cỏ dại: Làm cỏ bằng tay hoặc dùng thuốc diệt cỏ chọn lọc.
3.4. Thu hoạch
- Thu hoạch sau 1-2 năm, khi quả chín chuyển màu đỏ hoặc tím. Hái quả bằng tay nhẹ nhàng để tránh làm hỏng cây.
- Quả giác có thể ăn tươi, chế biến thành nhiều món ăn ngon hoặc phơi khô để bảo quản.
4. Lưu ý để trồng trái giác năng suất cao
- Tỉa cành: Thường xuyên tỉa cành già, cành khô, cành vượt để cây thông thoáng và tập trung dinh dưỡng nuôi quả.
- Kiểm tra sâu bệnh: Thường xuyên kiểm tra cây để phát hiện sớm sâu bệnh và có biện pháp xử lý kịp thời.
- Tưới nước và bón phân cân đối: Đảm bảo cung cấp đủ nước và dinh dưỡng cho cây, đặc biệt trong giai đoạn ra hoa, đậu quả.
Kết luận
Trái giác (Gnetum gnemon) là cây trồng dễ trồng, mang lại giá trị kinh tế và dinh dưỡng cao. Bằng cách nắm rõ đặc điểm trái giác, áp dụng đúng cách trồng trái giác và chăm sóc trái giác, bạn có thể đạt vụ mùa năng suất cao. Hy vọng bài viết này cung cấp đầy đủ thông tin để bạn trồng trái giác thành công!
Từ khóa chính: trái giác Gnetum gnemon, cách trồng trái giác, chăm sóc trái giác, kỹ thuật trồng trái giác.