Cam mật là một loại cây ăn quả có múi được ưa chuộng tại Việt Nam nhờ vị ngọt thanh mát và hương thơm đặc trưng. Bài viết này cung cấp thông tin chi tiết về đặc điểm cam mật, cách trồng cam mật và cách chăm sóc cam mật để đạt năng suất cao.
## 1. Đặc điểm của cam mật
Cam mật thuộc chi Cam chanh (Citrus), có những đặc điểm nổi bật sau:
* **Hình thái**: Cây thân gỗ, cao trung bình 3-5 mét, tán lá rậm. Lá hình trứng, màu xanh đậm, có mùi thơm đặc trưng. Hoa nhỏ, màu trắng, mọc thành chùm.
* **Quả và giá trị dinh dưỡng**: Quả hình cầu hoặc hơi dẹt, vỏ mỏng, màu vàng cam khi chín. Tép cam mọng nước, vị ngọt thanh, ít xơ. Cam mật giàu vitamin C, chất xơ và các khoáng chất.
* **Môi trường sống**: Cam mật ưa khí hậu nhiệt đới và á nhiệt đới, nhiệt độ 20-30°C, đất tơi xốp, thoát nước tốt. Cây cần ánh sáng đầy đủ để phát triển.
* **Phân loại**: Có nhiều giống cam mật, khác nhau về kích thước quả, độ ngọt và thời gian thu hoạch. Một số giống phổ biến là cam mật Hà Giang, cam mật Cao Phong.
## 2. Hướng dẫn cách trồng cam mật hiệu quả
Để trồng cam mật đạt năng suất cao, cần thực hiện các bước sau:
### 2.1. Chuẩn bị đất
* **Chọn đất**: Đất thịt pha, đất phù sa hoặc đất đỏ bazan, độ pH 5,5-6,5 là lý tưởng. Đất cần tơi xốp, thoát nước tốt để tránh ngập úng.
* **Làm đất**: Cày bừa kỹ, nhặt sạch cỏ dại và tàn dư thực vật. Đào hố trồng có kích thước 60x60x60 cm, khoảng cách giữa các hố 4-5 mét.
* **Bón lót**: Sử dụng phân hữu cơ hoai mục (20-30 kg/hố) kết hợp phân lân (0,5-1 kg/hố) để cung cấp dinh dưỡng ban đầu.
### 2.2. Chọn giống và trồng
* **Chọn giống**: Chọn cây giống khỏe mạnh, không sâu bệnh, có chiều cao 50-70 cm, đường kính gốc 1-1,5 cm. Nên chọn cây ghép từ các giống cam mật tốt.
* **Thời điểm trồng**: Trồng vào đầu mùa mưa (tháng 5-7) hoặc cuối mùa mưa (tháng 9-11) để cây có đủ độ ẩm phát triển.
* **Kỹ thuật trồng**: Đặt cây giống vào giữa hố, lấp đất nhẹ nhàng, tưới nước đủ ẩm. Cắm cọc giữ cây để tránh gió lay gốc.
## 3. Cách chăm sóc cam mật
Chăm sóc cam mật đúng cách giúp cây phát triển khỏe mạnh và cho quả ngon, chất lượng cao.
### 3.1. Tưới nước
* **Giai đoạn đầu**: Tưới đều, giữ ẩm đất nhưng không để úng. Tưới 2-3 ngày/lần nếu trời khô.
* **Giai đoạn phát triển**: Tưới nước khi đất khô, đặc biệt vào mùa khô.
* **Giai đoạn ra hoa, đậu quả**: Giữ ẩm ổn định, tưới nhẹ 1-2 ngày/lần.
### 3.2. Bón phân
* **Phân bón thúc**: Bón phân NPK (16-16-8) hoặc DAP ở giai đoạn cây con (3 tháng sau trồng), giai đoạn trước khi ra hoa và giai đoạn sau khi đậu quả.
* **Phân bón lá**: Sử dụng phân vi lượng chứa kẽm, bo, mangan khi cây có dấu hiệu thiếu dinh dưỡng (lá vàng, rụng quả).
* **Lưu ý**: Bón phân theo liều lượng khuyến cáo, tránh bón quá nhiều gây cháy lá, rụng quả.
### 3.3. Tỉa cành, tạo tán
* Tỉa bỏ cành khô, cành sâu bệnh, cành vượt, cành mọc đan xen trong tán cây.
* Tạo tán cây hình tròn hoặc hình ô để cây nhận đủ ánh sáng.
### 3.4. Phòng trừ sâu bệnh
* **Sâu hại**: Sâu vẽ bùa, rệp sáp, nhện đỏ. Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật theo hướng dẫn.
* **Bệnh hại**: Bệnh loét cam, bệnh thối rễ, bệnh vàng lá greening. Xử lý đất trước khi trồng và phun thuốc phòng trừ định kỳ.
* **Cỏ dại**: Làm cỏ thường xuyên xung quanh gốc cây.
### 3.5. Thu hoạch
* Thu hoạch sau 8-10 tháng, khi quả chín vàng cam, vỏ bóng, cuống nhỏ.
* Thu hoạch nhẹ nhàng, tránh làm trầy xước quả.
## 4. Lưu ý để trồng cam mật năng suất cao
* **Chọn vị trí trồng**: Chọn nơi có ánh sáng đầy đủ, thoát nước tốt.
* **Kiểm tra đất**: Định kỳ kiểm tra độ pH và dinh dưỡng đất để điều chỉnh bón phân phù hợp.
* **Luân canh**: Trồng xen kẽ với cây họ đậu để cải thiện đất và giảm sâu bệnh.
## Kết luận
Cam mật là cây trồng mang lại giá trị kinh tế cao nếu được trồng và chăm sóc đúng kỹ thuật. Bằng cách nắm rõ **đặc điểm cam mật**, áp dụng đúng **cách trồng cam mật** và **chăm sóc cam mật**, bạn có thể đạt vụ mùa bội thu. Chúc bạn thành công!