Bơ sáp (Persea americana), hay còn gọi là bơ da xanh, là một loại trái cây nhiệt đới được ưa chuộng tại Việt Nam. Với hương vị béo ngậy đặc trưng và giá trị dinh dưỡng cao, bơ sáp ngày càng được trồng rộng rãi. Bài viết này cung cấp thông tin chi tiết về **đặc điểm quả bơ sáp**, **hướng dẫn cách trồng bơ sáp** và **cách chăm sóc bơ sáp** để đạt năng suất cao.
1. Đặc điểm của quả bơ sáp (Persea americana)
Bơ sáp thuộc họ Lauraceae, là cây thân gỗ lâu năm. Dưới đây là các đặc điểm nổi bật của cây và quả:
- Hình thái cây: Cây bơ sáp cao 5-15 mét, tán rộng, lá xanh đậm, hình bầu dục.
- Đặc điểm quả: Quả bơ sáp hình bầu dục hoặc tròn, vỏ xanh đậm, sần sùi. Thịt quả màu vàng kem, mịn, béo ngậy, không xơ. Hạt nhỏ, tròn.
- Giá trị dinh dưỡng: Bơ sáp giàu chất béo không bão hòa đơn, vitamin E, vitamin K, chất xơ và khoáng chất như kali.
- Môi trường sống: Bơ sáp ưa khí hậu nhiệt đới và á nhiệt đới, nhiệt độ 20-30°C, đất tơi xốp, thoát nước tốt. Cây chịu được hạn nhưng không chịu được ngập úng.
- Phân loại: Có nhiều giống bơ sáp như bơ 034, bơ Booth 7, bơ Hass, khác nhau về hình dạng, kích thước quả và thời gian thu hoạch.
2. Hướng dẫn cách trồng bơ sáp hiệu quả
Để trồng bơ sáp đạt năng suất cao, cần thực hiện các bước sau:
2.1. Chuẩn bị đất
- Chọn đất: Đất thịt nhẹ, đất đỏ bazan hoặc đất phù sa, độ pH 6-7 là lý tưởng. Đất cần tơi xốp, thoát nước tốt để tránh thối rễ.
- Làm đất: Đào hố trồng có kích thước 60x60x60 cm hoặc 80x80x80 cm tùy giống. Bón lót phân hữu cơ hoai mục và vôi bột để cải tạo đất.
- Bón lót: Sử dụng phân chuồng hoai mục (20-30 kg/hố) kết hợp phân lân (0,5-1 kg/hố) và vôi (0,5-1 kg/hố) để cung cấp dinh dưỡng ban đầu.
2.2. Chọn giống và trồng
- Chọn giống: Chọn cây giống khỏe mạnh, không sâu bệnh, có nguồn gốc rõ ràng. Ưu tiên cây ghép hoặc cây chiết để rút ngắn thời gian cho trái.
- Thời điểm trồng: Trồng vào đầu mùa mưa (tháng 5-7) để cây có đủ nước phát triển.
- Kỹ thuật trồng: Đặt cây giống vào hố đã chuẩn bị, lấp đất nhẹ và tưới nước. Che chắn cây con bằng lưới hoặc rơm để tránh nắng gắt.
2.3. Tạo hình và tỉa cành
- Khi cây cao khoảng 1 mét, tiến hành cắt tỉa cành để tạo tán cân đối. Loại bỏ cành khô, cành vượt, cành mọc sát đất.
3. Cách chăm sóc bơ sáp
Chăm sóc bơ sáp đúng cách giúp cây phát triển khỏe mạnh và cho quả ngon, chất lượng cao.
3.1. Tưới nước
- Giai đoạn đầu: Tưới đều đặn 2-3 ngày/lần để giữ ẩm đất.
- Giai đoạn phát triển: Tưới 1-2 lần/tuần, tùy thuộc vào thời tiết.
- Giai đoạn ra hoa, đậu quả: Tưới đủ ẩm, tránh để cây bị khô hạn.
3.2. Bón phân
- Giai đoạn cây con: Bón phân NPK 16-16-8 hoặc 20-20-15 với liều lượng 100-200 gram/cây/lần, bón 2-3 tháng/lần.
- Giai đoạn cây trưởng thành: Bón phân NPK theo tỷ lệ cân đối, kết hợp với phân hữu cơ. Bón trước khi ra hoa, sau khi đậu quả và trước khi thu hoạch.
- Phân bón lá: Sử dụng phân vi lượng để bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết cho cây.
3.3. Phòng trừ sâu bệnh
- Sâu hại: Sâu đục cành, rệp sáp, nhện đỏ. Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật theo khuyến cáo của nhà sản xuất.
- Bệnh hại: Bệnh thán thư, bệnh nấm hồng, bệnh thối rễ. Phòng bệnh bằng cách giữ vườn thông thoáng, thoát nước tốt và phun thuốc phòng bệnh định kỳ.
- Cỏ dại: Làm cỏ thường xuyên để tránh cạnh tranh dinh dưỡng với cây bơ.
3.4. Thu hoạch
- Thu hoạch sau 5-7 năm (đối với cây ghép) hoặc 7-10 năm (đối với cây trồng từ hạt).
- Quan sát màu sắc quả (vỏ chuyển từ xanh đậm sang xanh nhạt), cuống quả khô và quả rụng lác đác là dấu hiệu quả đã chín.
- Cắt quả nhẹ nhàng, tránh làm trầy xước vỏ.
4. Lưu ý để trồng bơ sáp năng suất cao
- Chọn giống phù hợp: Chọn giống bơ sáp có năng suất cao, chất lượng tốt và phù hợp với điều kiện khí hậu địa phương.
- Tỉa cành, tạo tán thường xuyên: Giúp cây thông thoáng, nhận đủ ánh sáng và hạn chế sâu bệnh.
- Bón phân cân đối: Đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng cho cây trong từng giai đoạn phát triển.