Ngô đen (Zea mays L. var. saccharata), còn gọi là ngô nếp than, là một giống ngô đặc biệt với hạt màu đen hoặc tím than, đang ngày càng được ưa chuộng tại Việt Nam. Không chỉ có màu sắc độc đáo, ngô đen còn chứa nhiều chất dinh dưỡng quý giá. Bài viết này cung cấp thông tin chi tiết về đặc điểm ngô đen, cách trồng ngô đen và cách chăm sóc ngô đen để đạt năng suất cao.
1. Đặc điểm của ngô đen (Zea mays L. var. saccharata)
Ngô đen thuộc họ Poaceae (hòa thảo), có nhiều đặc điểm khác biệt so với ngô thường. Dưới đây là các đặc điểm nổi bật của cây:
- Hình thái: Cây ngô đen có chiều cao tương đương ngô thường, khoảng 1,5-2,5 mét. Lá màu xanh, bẹ lá ôm thân. Bắp ngô có vỏ màu xanh, khi chín chuyển sang vàng nhạt. Hạt có màu đen hoặc tím than đặc trưng.
- Hạt và giá trị dinh dưỡng: Hạt ngô đen chứa nhiều anthocyanin (chất chống oxy hóa), chất xơ, vitamin và khoáng chất. Hàm lượng protein và đường trong ngô đen cũng cao hơn so với ngô thường.
- Môi trường sống: Ngô đen thích hợp với khí hậu nhiệt đới và á nhiệt đới, nhiệt độ 20-30°C, đất tơi xốp, thoát nước tốt. Cây chịu hạn khá tốt nhưng cần đủ ẩm trong giai đoạn trổ cờ và phun râu.
- Phân loại: Có nhiều giống ngô đen khác nhau, tùy thuộc vào nguồn gốc và đặc điểm cụ thể. Một số giống phổ biến ở Việt Nam là ngô nếp than F1, ngô tím Thái Lan.
2. Hướng dẫn cách trồng ngô đen hiệu quả
Để trồng ngô đen đạt năng suất cao, cần thực hiện các bước sau:
2.1. Chuẩn bị đất
- Chọn đất: Đất thịt nhẹ, đất phù sa hoặc đất cát pha, độ pH 6,0-7,0 là lý tưởng. Đất cần tơi xốp, thoát nước tốt và giàu dinh dưỡng.
- Làm đất: Cày bừa kỹ, nhặt sạch cỏ dại và tàn dư thực vật. Lên luống cao 20-30 cm, rộng 70-80 cm để dễ chăm sóc và thoát nước.
- Bón lót: Sử dụng phân hữu cơ hoai mục (10-15 tấn/ha) kết hợp phân lân (50-70 kg/ha) và kali (30-40 kg/ha) để cung cấp dinh dưỡng ban đầu.
2.2. Chọn giống và trồng
- Chọn giống: Chọn hạt giống khỏe mạnh, không bị sâu bệnh, có nguồn gốc rõ ràng từ các công ty uy tín.
- Thời điểm trồng: Vụ Đông Xuân (tháng 11-12) và vụ Hè Thu (tháng 4-5) là thời điểm thích hợp để trồng ngô đen ở nhiều vùng của Việt Nam.
- Kỹ thuật trồng: Ngâm hạt giống trong nước ấm (30-35°C) khoảng 6-8 tiếng, sau đó ủ đến khi nứt nanh. Gieo hạt trực tiếp vào hốc, mỗi hốc 2-3 hạt, sâu 2-3 cm. Khoảng cách giữa các hốc là 20-25 cm, hàng cách hàng 70-80 cm.
3. Cách chăm sóc ngô đen
Chăm sóc ngô đen đúng cách giúp cây phát triển khỏe mạnh, cho bắp to, hạt mẩy và chất lượng cao.
3.1. Tưới nước
- Giai đoạn nảy mầm: Duy trì độ ẩm đất bằng cách tưới phun mưa nhẹ nhàng 1-2 lần/ngày.
- Giai đoạn sinh trưởng: Tưới nước đều đặn 2-3 ngày/lần, đặc biệt trong giai đoạn trổ cờ và phun râu.
- Lưu ý: Tránh tưới quá nhiều gây úng ngập, ảnh hưởng đến sự phát triển của rễ.
3.2. Bón phân
- Bón thúc lần 1: Khi cây có 3-5 lá, bón phân đạm (30-40 kg/ha) và kali (20-30 kg/ha) để kích thích sự phát triển của thân lá.
- Bón thúc lần 2: Khi cây chuẩn bị trổ cờ, bón phân đạm (30-40 kg/ha), lân (20-30 kg/ha) và kali (30-40 kg/ha) để thúc đẩy quá trình hình thành bắp và tăng năng suất.
- Phân bón lá: Sử dụng phân vi lượng chứa kẽm, bo, molypden khi cây có dấu hiệu thiếu dinh dưỡng (lá vàng, cây chậm lớn).
3.3. Phòng trừ sâu bệnh
- Sâu hại: Sâu đục thân, sâu ăn lá, rệp. Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học hoặc thuốc hóa học theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
- Bệnh hại: Bệnh khô vằn, bệnh đốm lá, bệnh gỉ sắt. Xử lý hạt giống trước khi trồng và phun thuốc phòng trừ định kỳ.
- Cỏ dại: Làm cỏ bằng tay hoặc sử dụng thuốc diệt cỏ chọn lọc trong giai đoạn đầu.
3.4. Thu hoạch
- Thu hoạch khi bắp ngô đã chín già, vỏ bắp khô và hạt chắc mẩy. Thời gian thu hoạch thường từ 75-90 ngày sau khi gieo.
- Thu hoạch bằng tay, bẻ bắp và phơi khô trước khi bảo quản.
4. Lưu ý để trồng ngô đen năng suất cao
- Luân canh: Trồng xen kẽ với cây họ đậu để cải thiện đất và giảm sâu bệnh.
- Mật độ trồng: Đảm bảo mật độ trồng phù hợp để cây phát triển tốt, không quá dày hoặc quá thưa.
- Kiểm tra đồng ruộng thường xuyên: Phát hiện sớm sâu bệnh và có biện pháp xử lý kịp thời.
Kết luận
Ngô đen (Zea mays L. var. saccharata) là một giống ngô đặc biệt, mang lại giá trị kinh tế và dinh dưỡng cao. Bằng cách nắm rõ đặc điểm ngô đen, áp dụng đúng cách trồng ngô đen và chăm sóc ngô đen, bạn có thể đạt vụ mùa năng suất cao. Hy vọng bài viết này cung cấp đầy đủ thông tin để bạn trồng ngô đen thành công!
Từ khóa chính: ngô đen Zea mays L. var. saccharata, cách trồng ngô đen, chăm sóc ngô đen, kỹ thuật trồng ngô đen.