Chôm chôm (Nephelium lappaceum), là một loại trái cây nhiệt đới phổ biến ở Đông Nam Á, đặc biệt là Việt Nam. Được yêu thích bởi hương vị ngọt ngào và hình dáng độc đáo, chôm chôm đóng vai trò quan trọng trong kinh tế. Bài viết này cung cấp thông tin chi tiết về đặc điểm chôm chôm, cách trồng chôm chôm và cách chăm sóc chôm chôm để đạt năng suất cao.
1. Đặc điểm của chôm chôm (Nephelium lappaceum)
Chôm chôm thuộc họ Sapindaceae, là cây thân gỗ lâu năm, có giá trị kinh tế cao. Dưới đây là các đặc điểm nổi bật của cây:
- Hình thái: Cây chôm chôm cao trung bình 10-20 mét. Lá kép lông chim, màu xanh đậm. Hoa nhỏ, màu trắng hoặc vàng nhạt. Quả hình cầu hoặc bầu dục, vỏ màu đỏ hoặc vàng, có gai mềm.
- Quả và giá trị dinh dưỡng: Thịt quả chôm chôm màu trắng trong, vị ngọt thanh, chứa nhiều vitamin C, chất xơ và khoáng chất như kali, canxi.
- Môi trường sống: Chôm chôm ưa khí hậu nhiệt đới ẩm, nhiệt độ 22-35°C, lượng mưa 1500-2500 mm/năm. Đất tơi xốp, thoát nước tốt.
- Phân loại: Có nhiều giống chôm chôm như chôm chôm nhãn, chôm chôm Java, chôm chôm Rongrien, khác nhau về hình dạng, màu sắc và hương vị.
2. Hướng dẫn cách trồng chôm chôm hiệu quả
Để trồng chôm chôm đạt năng suất cao, cần thực hiện các bước sau:
2.1. Chuẩn bị đất
- Chọn đất: Đất phù sa, đất thịt pha cát, thoát nước tốt, độ pH 5,5-6,5 là lý tưởng. Tránh đất phèn, đất mặn.
- Làm đất: Đào hố trồng kích thước 60x60x60 cm hoặc 80x80x80 cm tùy kích thước cây giống. Bón lót phân chuồng hoai mục (20-30 kg/hố) và phân lân (0,5 kg/hố).
- Bón lót: Sử dụng phân hữu cơ hoai mục (20-30 kg/hố) kết hợp phân lân (0,5 kg/hố) để cung cấp dinh dưỡng ban đầu.
2.2. Chọn giống và trồng
- Chọn giống: Chọn cây giống khỏe mạnh, không sâu bệnh, có chiều cao 50-80 cm. Có thể chọn giống ghép hoặc chiết cành.
- Thời điểm trồng: Trồng vào đầu mùa mưa (tháng 5-7) hoặc cuối mùa mưa (tháng 9-10) để cây có đủ độ ẩm phát triển.
- Kỹ thuật trồng: Đặt cây giống vào hố đã chuẩn bị, lấp đất nhẹ nhàng, tưới nước giữ ẩm. Khoảng cách trồng 8-10 mét giữa các cây.
2.3. Che chắn
- Trong giai đoạn đầu, cần che chắn cho cây con khỏi ánh nắng trực tiếp và gió mạnh bằng lưới hoặc vật liệu tự nhiên.
3. Cách chăm sóc chôm chôm
Chăm sóc chôm chôm đúng cách giúp cây phát triển khỏe mạnh, ra hoa đậu quả tốt và cho năng suất cao.
3.1. Tưới nước
- Giai đoạn đầu: Tưới đều đặn 2-3 ngày/lần, giữ ẩm đất.
- Giai đoạn phát triển: Tăng lượng nước tưới vào mùa khô, giảm tưới vào mùa mưa để tránh ngập úng.
- Giai đoạn ra hoa đậu quả: Duy trì độ ẩm ổn định để quả phát triển tốt.
3.2. Bón phân
- Phân bón thúc: Bón phân NPK (16-16-8) hoặc phân hữu cơ vi sinh định kỳ 2-3 tháng/lần để cung cấp dinh dưỡng cho cây.
- Phân bón cho ra hoa đậu quả: Bón phân giàu kali và photpho trước và sau khi ra hoa để tăng khả năng đậu quả.
- Lưu ý: Bón phân theo liều lượng khuyến cáo, tránh bón quá nhiều gây cháy rễ hoặc ảnh hưởng đến chất lượng quả.
3.3. Phòng trừ sâu bệnh
- Sâu hại: Rệp sáp, sâu đục thân, bọ xít. Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật theo hướng dẫn của nhà sản xuất hoặc sử dụng biện pháp sinh học như bẫy côn trùng, sử dụng thiên địch.
- Bệnh hại: Bệnh thán thư, bệnh cháy lá. Phun thuốc phòng trừ bệnh định kỳ, cắt tỉa cành lá bị bệnh để hạn chế lây lan.
- Cỏ dại: Làm cỏ thường xuyên để tránh cạnh tranh dinh dưỡng với cây chôm chôm.
3.4. Tỉa cành
- Tỉa cành thường xuyên để tạo tán cây thông thoáng, giúp cây nhận đủ ánh sáng và hạn chế sâu bệnh. Loại bỏ cành khô, cành yếu, cành mọc vượt.
3.5. Thu hoạch
- Thu hoạch sau 100-120 ngày sau khi ra hoa. Quả chín có màu đỏ tươi hoặc vàng (tùy giống), gai mềm.
- Thu hoạch nhẹ nhàng để tránh làm dập quả.
4. Lưu ý để trồng chôm chôm năng suất cao
- Chọn giống tốt: Chọn giống chôm chôm phù hợp với điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng của vùng trồng.
- Đảm bảo thoát nước tốt: Tránh trồng chôm chôm ở những vùng đất thấp, dễ bị ngập úng.
- Bón phân cân đối: Bón phân theo đúng giai đoạn phát triển của cây để đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng.
Kết luận
Chôm chôm (Nephelium lappaceum) là cây trồng có giá trị kinh tế cao, mang lại nguồn thu nhập ổn định cho người nông dân. Bằng cách nắm rõ đặc điểm chôm chôm, áp dụng đúng cách trồng chôm chôm và chăm sóc chôm chôm, bạn có thể đạt vụ mùa năng suất cao, chất lượng tốt. Hy vọng bài viết này cung cấp đầy đủ thông tin để bạn trồng chôm chôm thành công!