Sắn ngọt (Manihot esculenta), còn gọi là khoai mì ngọt, là một loại cây lương thực quan trọng ở nhiều quốc gia nhiệt đới, bao gồm cả Việt Nam. Sắn ngọt dễ trồng, chịu hạn tốt và cung cấp nguồn tinh bột dồi dào. Bài viết này cung cấp thông tin chi tiết về **đặc điểm sắn ngọt**, **cách trồng sắn ngọt** và **cách chăm sóc sắn ngọt** để đạt năng suất cao.
1. Đặc điểm của sắn ngọt (Manihot esculenta)
Sắn ngọt thuộc họ Euphorbiaceae, là cây thân bụi sống lâu năm, nhưng thường được trồng như cây hàng năm. Dưới đây là các đặc điểm nổi bật của cây:
- Hình thái: Cây sắn ngọt cao 1-3 mét, thân gỗ, nhiều cành. Lá xẻ thùy chân vịt, màu xanh. Rễ củ phình to, chứa nhiều tinh bột, vỏ màu nâu, ruột trắng.
- Củ và giá trị dinh dưỡng: Củ sắn ngọt giàu tinh bột, vitamin C, và các khoáng chất như canxi, sắt. Khác với sắn cao sản, sắn ngọt có hàm lượng cyanua thấp hơn, an toàn hơn khi chế biến.
- Môi trường sống: Sắn ngọt ưa khí hậu nhiệt đới và á nhiệt đới, nhiệt độ 20-35°C, đất tơi xốp, thoát nước tốt. Cây chịu hạn rất tốt.
- Phân loại: Có nhiều giống sắn ngọt khác nhau, phân biệt dựa trên hình dạng lá, màu sắc vỏ củ và năng suất.
2. Hướng dẫn cách trồng sắn ngọt hiệu quả
Để trồng sắn ngọt đạt năng suất cao, cần thực hiện các bước sau:
2.1. Chuẩn bị đất
- Chọn đất: Đất pha cát, đất đỏ bazan hoặc đất thịt nhẹ, thoát nước tốt là lý tưởng. Tránh đất trũng, dễ ngập úng.
- Làm đất: Cày bừa kỹ, nhặt sạch cỏ dại và gốc cây. Lên luống cao 20-30 cm, rộng 80-100 cm.
- Bón lót: Sử dụng phân chuồng hoai mục (5-10 tấn/ha) kết hợp với phân lân (30-50 kg/ha) để cung cấp dinh dưỡng cho cây con.
2.2. Chọn giống và trồng
- Chọn giống: Chọn hom giống khỏe mạnh, không sâu bệnh, từ cây mẹ 8-12 tháng tuổi. Hom dài khoảng 20-25 cm, có 5-7 mắt mầm.
- Thời điểm trồng: Trồng vào đầu mùa mưa (tháng 4-5) hoặc cuối mùa mưa (tháng 9-10) để đảm bảo đủ ẩm.
- Kỹ thuật trồng: Cắm hom nghiêng 45 độ hoặc cắm thẳng đứng xuống đất, sâu 10-15 cm, mật độ 8.000-10.000 hom/ha.
3. Cách chăm sóc sắn ngọt
Chăm sóc sắn ngọt đúng cách giúp cây phát triển nhanh và cho năng suất củ cao.
3.1. Tưới nước
- Giai đoạn đầu: Tưới đủ ẩm sau khi trồng để hom ra rễ nhanh.
- Giai đoạn phát triển: Sắn ngọt chịu hạn tốt, chỉ cần tưới khi đất quá khô, đặc biệt trong giai đoạn hình thành củ.
3.2. Bón phân
- Bón thúc lần 1: Sau khi trồng 1 tháng, bón phân đạm (20-30 kg/ha) để kích thích cây phát triển thân lá.
- Bón thúc lần 2: Sau khi trồng 3 tháng, bón phân hỗn hợp NPK (tỉ lệ 1:1:1) với liều lượng 50-70 kg/ha để thúc củ phát triển.
- Lưu ý: Bón phân xa gốc để tránh làm cháy rễ.
3.3. Phòng trừ sâu bệnh
- Sâu hại: Rệp sáp, nhện đỏ. Sử dụng thuốc trừ sâu sinh học hoặc hóa học theo hướng dẫn.
- Bệnh hại: Bệnh khảm lá sắn. Chọn giống kháng bệnh và loại bỏ cây bệnh ngay khi phát hiện.
- Cỏ dại: Làm cỏ thường xuyên trong giai đoạn đầu, khi cây còn nhỏ.
3.4. Thu hoạch
- Thu hoạch sau 8-12 tháng, tùy thuộc vào giống và điều kiện thời tiết. Khi lá vàng úa và rụng nhiều là thời điểm thu hoạch thích hợp.
- Dùng cuốc hoặc xẻng đào nhẹ nhàng để tránh làm vỡ củ.
- Sắn ngọt nên được chế biến ngay sau khi thu hoạch để đảm bảo độ ngọt và giảm hàm lượng cyanua.
4. Lưu ý để trồng sắn ngọt năng suất cao
- Luân canh: Trồng luân canh với cây họ đậu để cải thiện đất và hạn chế sâu bệnh.
- Chọn giống tốt: Chọn giống sắn ngọt đã được kiểm nghiệm và cho năng suất cao ở địa phương.
- Đảm bảo thoát nước tốt: Tránh trồng sắn ở những vùng đất trũng, dễ ngập úng.
Từ khóa chính: sắn ngọt Manihot esculenta, cách trồng sắn ngọt, chăm sóc sắn ngọt, kỹ thuật trồng sắn ngọt.