Arracacha (Arracacia xanthorrhiza), còn gọi là Mandioquinha Salsa, là một loại cây thân củ có nguồn gốc từ dãy Andes, Nam Mỹ. Cây được trồng chủ yếu để lấy củ, với hương vị độc đáo và giá trị dinh dưỡng cao. Bài viết này cung cấp thông tin chi tiết về đặc điểm Arracacha, cách trồng Arracacha và cách chăm sóc Arracacha để đạt năng suất cao.
1. Đặc điểm của Arracacha (Arracacia xanthorrhiza)
Arracacha thuộc họ Apiaceae, là cây thân thảo lâu năm, thường được trồng như cây hàng năm. Dưới đây là các đặc điểm nổi bật của cây:
- Hình thái: Cây cao khoảng 1-1.5 mét, thân thẳng đứng, có rãnh dọc. Lá xẻ lông chim, màu xanh đậm. Củ mọc dưới đất, có hình dạng giống cà rốt hoặc củ cải, màu sắc đa dạng (trắng, vàng, tím).
- Củ và giá trị dinh dưỡng: Củ Arracacha giàu tinh bột, vitamin C, vitamin nhóm B, và khoáng chất như canxi, sắt. Đặc biệt, tinh bột trong củ dễ tiêu hóa hơn so với các loại củ khác.
- Môi trường sống: Arracacha ưa khí hậu mát mẻ, độ cao từ 1000-3000 mét so với mực nước biển, nhiệt độ 15-25°C, đất tơi xốp, thoát nước tốt. Cây chịu lạnh tốt nhưng không chịu được nóng và khô hạn.
- Phân loại: Có nhiều giống Arracacha khác nhau, phân loại theo màu sắc của củ, bao gồm Arracacha trắng, Arracacha vàng, Arracacha tím.
2. Hướng dẫn cách trồng Arracacha hiệu quả
Để trồng Arracacha đạt năng suất cao, cần thực hiện các bước sau:
2.1. Chuẩn bị đất
- Chọn đất: Đất thịt nhẹ, đất pha cát hoặc đất phù sa giàu mùn, độ pH 5.5-6.8 là lý tưởng. Đất cần tơi xốp, thoát nước tốt để tránh thối củ.
- Làm đất: Cày bừa kỹ, nhặt sạch cỏ dại và tàn dư thực vật. Lên luống cao 20-30 cm, rộng 80-100 cm để dễ chăm sóc.
- Bón lót: Sử dụng phân hữu cơ hoai mục (20-30 tấn/ha) kết hợp phân lân (80-100 kg/ha) và kali (50-70kg/ha) để cung cấp dinh dưỡng ban đầu.
2.2. Chọn giống và trồng
- Chọn giống: Sử dụng chồi bên từ thân củ hoặc đoạn thân có mầm. Chọn những chồi hoặc đoạn thân khỏe mạnh, không sâu bệnh.
- Thời điểm trồng: Trồng vào đầu mùa mưa hoặc cuối mùa khô (tùy thuộc vào vùng), khi thời tiết mát mẻ.
- Kỹ thuật trồng: Đặt chồi hoặc đoạn thân sâu 5-10 cm, cách nhau 40-50 cm, hàng cách hàng 60-80 cm. Lấp đất nhẹ và tưới ẩm.
3. Cách chăm sóc Arracacha
Chăm sóc Arracacha đúng cách giúp cây phát triển khỏe mạnh và cho củ to, chất lượng cao.
3.1. Tưới nước
- Giai đoạn đầu: Tưới đều, giữ ẩm đất, đặc biệt trong giai đoạn cây con. Tưới 2-3 ngày/lần nếu trời khô.
- Giai đoạn phát triển: Duy trì độ ẩm đất ổn định. Tránh tưới quá nhiều gây thối củ.
- Giai đoạn tạo củ: Tưới đều đặn, khoảng 1-2 lần/tuần, tùy thuộc vào điều kiện thời tiết.
3.2. Bón phân
- Phân bón thúc: Bón phân đạm (40-50 kg/ha), lân (30-40 kg/ha) và kali (60-80 kg/ha) ở giai đoạn 2-3 tháng sau trồng để kích thích thân lá và củ phát triển. Chia làm 2-3 lần bón.
- Phân bón lá: Sử dụng phân vi lượng chứa kẽm, bo khi cây có dấu hiệu thiếu dinh dưỡng (lá vàng, cây chậm lớn).
- Lưu ý: Nên sử dụng phân hữu cơ kết hợp phân vô cơ để đảm bảo dinh dưỡng cân đối cho cây.
3.3. Phòng trừ sâu bệnh
- Sâu hại: Sâu ăn lá, rệp. Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học hoặc thuốc hóa học theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
- Bệnh hại: Bệnh thối củ, bệnh đốm lá. Xử lý đất trước khi trồng và phun thuốc phòng trừ định kỳ.
- Cỏ dại: Làm cỏ bằng tay hoặc dùng thuốc diệt cỏ chọn lọc.
3.4. Thu hoạch
- Thu hoạch sau 8-12 tháng, khi lá vàng và thân khô. Dùng cuốc đào nhẹ nhàng để tránh làm hỏng củ.
- Bảo quản củ ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp để giữ chất lượng. Có thể bảo quản trong cát ẩm.
4. Lưu ý để trồng Arracacha năng suất cao
- Luân canh: Trồng xen kẽ với cây họ đậu hoặc cây rau để cải thiện đất và giảm sâu bệnh.
- Chọn giống tốt: Ưu tiên giống đã được kiểm chứng về năng suất và chất lượng.
- Kiểm tra đất: Định kỳ kiểm tra độ pH và dinh dưỡng đất để điều chỉnh bón phân phù hợp.